Monumentendag 2018 in beeld Schaapskooi op ‘t Hoge Hexel.

Monumentendag 2018 in beeld Schaapskooi op ‘t Hoge Hexel.

Fotoonderschrift: De schaapskooi in vroeger tijd met op de achtergrond de oude school.

Monumentendag 2018 in beeld Schaapskooi op ‘t Hoge Hexel.

Zaterdag 8 september is het Nationale Monumentendag. Zoals gebruikelijk worden op deze dag een aantal  Rijksmonumenten binnen de Gemeente Wierden door de Monumentenraad onder de aandacht gebracht. Dit jaar worden de monumentale objecten in en rond het dorp Hoge Hexel gepresenteerd.

De Schaapskooi op ‘t Hoge Hexel.

De met riet gedekte schaapskooi werd rond 1800 op het “erve Berends” in Hoge Hexel gebouwd. Kenmerkend aan deze schaapskooi zijn de houten wanden die aan de buitenzijde met aarde zijn aangevuld. In deze aarden wallen staan de houten schoorpalen die de kapconstructie zijdelings steunen. Op de verdiepte bodem van de schaapskooi werden afgestoken heideplaggen met de mest van de schapen afgewisseld. De heideplaggen deden toen dienst als een soort stro. Met deze menging van heideplaggen en mest werd na de winter de rond het erf liggende akkers op de essen vruchtbaar gehouden.

Tot 1923 bezat het erve Berends 120 schapen die destijds over de lagergelegen heidevelden graasden.
Vanaf juli 1862 werd het erf bewoond door de familie Lohuis waarvan er achtereenvolgens woonden:
* Derk Lohuis (1831-1910)en zijn vrouw EgbertdinaDubbink en zoon
* Harmen Hendrik Lohuis (1865-1919)   en zijn vrouw Johanna C. Vredenburg en hun zeven kinderen, waarvan op de boerderij bleef:
* Mannes Lohuis (1891-1974)en zijn vrouw Janna Romate en hun vier kinderen, waarvan op de boerderij bleef:
* Jan Lohuis (1926)en zijn vrouw Bertha Janna Koers en hun 4 kinderen.


 

Na de komst van de kunstmest had de schaapskooi als potstal zijn functie verloren en zag je ook geen schapen meer op de heide grazen. Rond 1980 werden de gronden rondom Hoge Hexel verkaveld waarmee ook de boerderijfunctie van het voormalig “erve Berends” is gestopt. In 1981 verhuisde de familie Lohuis naar hun nieuwe boerderij aan de Loomsweg.

Om het culturele erfgoed zo goed mogelijk te behouden werd de schaapskooi door de “Rijksdienst voor de Monumentenzorg” op de lijst van Monumenten geplaatst. Desondanks raakte de schaapskooi in de loop der jaren steeds verder in verval. Zonder subsidieverlening was het opknappen of het in stand houden van de schaapskooi voor de eigenaar niet op te brengen en menigeen vroeg zich af wat er met dit mooie stukje historie zou gaan gebeuren. Gelukkig hebben instellingen als Leader + Zuid-Twente, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Gemeente Wierden, Landschap Overijssel, het Ribo, Stichting recreatiewerk Oost Nederland, en private subsidieverleners als Rabobank, L. van Heek Stichting, en de inmiddels opgeheven Stichting “High Hexel Stampede” het belang van het project ingezien en financieel ondersteund.
Dankzij hen werd het mogelijk gemaakt om de schaapskooi en daarbij het kenmerkende, fraaie dorpsgezicht van Hoge Hexel te behouden voor de toekomst.

Mogelijkheden op Monumentendag:

Belangstellenden kunnen op deze dag tussen 10.00 uur en 17.00 uur vanaf de Schaapskooi aan de Piksenweg 6a in Hoge Hexel wandelend of per fiets een 7 km lange route volgen langs de opengestelde Rijksmonumenten. De te volgen route is in een speciaal hiervoor uitgebracht flyer aangegeven. Deze flyer is gratis verkrijgbaar bij de historische kring aan de Appelhofdwarsstraat 2, de bibliotheek Wierden, en de Schaapskooi aan de Piksenweg 6a in Hoge Hexel en aan de balie in het gemeentehuis in Wierden. Voor diegene die niet per fiets kunnen of willen deelnemen is een heuse postkoets aanwezig die u op gezette tijden langs de route brengt. De vertrektijden van de postkoets zijn om 10.00 uur, 13.00 uur en 15.00 uur vanaf het Skoap’nkot aan de Piksenweg 6a in Hoge Hexel. Vanwege beperkte plaats in de postkoets dient u zich per mail (monumentenraad@wierden.nl) voor 1 september aan te melden met opgave van de gewenste vertrektijd.