image/svg+xml

Uit Wederaardigheden nummer 3 uit het jaar 1996 - Grafheuvels in Wierden (II)

Verhaal

Uit Wederaardigheden nummer 3 uit het jaar 1996 - Grafheuvels in Wierden (II)

Plaatje bij verhaal: wk_11.19_nagebouwde_grafheuvel_op_landgoed_de_barkel_0.jpg

Uit Wederaardigheden nummer 3 uit het jaar 1996 - Grafheuvels in Wierden (II)

Uit Wederaardigheden nummer 3 uit het jaar 1996 - Grafheuvels in Wierden (II) Destijds geschreven door H. Wieringa

Fotoonderschrift: De nagebouwde grafheuvel op het Landgoed en rustpunt De Barkel.

Uit Wederaardigheden nummer 3 uit het jaar 1996 - Grafheuvels in Wierden (II)                                                  

Destijds geschreven door H. Wieringa

 

In mijn vorige verhaal over grafheuvels heb ik al verteld wat grafheuvels niet zijn, namelijk grafmonumenten van reuzen en dat soort creaturen.  Maar wat zijn het dan wel?

De bevolking in onze streken bestond duizenden jaren geleden uit mensen zoals u en ik. Door eeuwenlange voedselschaarste waren zij wellicht wat kleiner gebouwd, doch hun intelligentie en dergelijke kon echter elke vergelijking met de onze doorstaan. Zij wisten zich – zonder onze hulpmiddelen zoals gas, elektriciteit en water – uitstekend te handhaven met behulp van primitieve landbouw, de jacht en het verzamelen van vruchten.

Over hun dagelijkse leven weten we zeer weinig; waar wij wel iets meet van weten, zijn hun begrafenisrituelen en gewoonten.

Allereerst even een opmerking tussendoor: het aantal “grafmonumenten” dat wij kennen, is opmerkelijk laag. U weet ik wel dat er enorm veel graven in de loop der tijd verloren zijn gegaan. Ook weet ik dat ons land in die tijd zeer dun bevolkt was. Wat wij ons echter moeten realiseren, is dat wij spreken over perioden van duizenden jaren, hetgeen eigenlijk honderdduizenden graven moeten opleveren, maar die zijn er niet. Ook graven van kinderen zijn er praktisch niet. De meeste overledenen werden dus waarschijnlijk begraven in een eenvoudige grafkuil, waarvan wij de resten niet meer teruggevonden hebben. De grafheuvels die wij kennen, zijn dus vermoedelijk alleen van de toenmalige elite.

In de loop der eeuwen is het begrafenisritueel steeds aan veranderingen onderhevig geweest. De oudst bekende vorm is die van de hunebedden, waarbij wij wel dienen te bedenken dat dit eigenlijk ook grafheuvels geweest zijn. De grote keienhopen die wij nu nog kennen, waren vroeger met zand en aarde bedekt en zagen er dus uit als grote kunstmatige heuvels. Deze hunebedden worden gedateerd in de middensteentijd d.w.z. ongeveer 4000 jaar voor Christus. De meeste hunebedden zijn als het ware “massagraven”; ze zijn dus voor meer dan een dode gebruikt.

Het dichtst nabij zijnde hunebed ligt, zoals u waarschijnlijk wel weet, in Mander. Het is helaas in de loop der tijd volkomen vernield. Het enige wat nog rest, is een bordje van de ANWB.

Grafheuvels zijn van latere tijd. Vermoedelijk kwamen er toen andere volksstammen met een wat andere cultuur ons land binnen. In de loop der tijd hebben de heuvels steeds een wat andere structuur gekregen. Ook de manier van begraven was steeds specifiek voor een bepaalde periode. Zo kennen wij graven met een gesloten greppel erom heen en graven met een “opening” (meestal naar het Oosten). Soms werden de doden begraven in een kist, soms gewoon in de grond in zijligging, mannen op de rechterzijde, vrouwen op de linker. Heel vaak zien wij urnbegraving. Dan heeft er dus van tevoren een of andere crematie plaatsgevonden. De asresten kwamen dan in een urn in het midden van een heuvel terecht. Een andere methode was het bouwen van een klein houten platform waarop of waaronder de urn dan werd geplaatst. Het geheel werd vervolgens weer verbrand en bedekt met een grafheuvel. De grafheuvel op het Loo, die ik een paar jaar geleden mocht ontdekken, bevatte in het centrum een geheel vervormde (gesmolten) urn met nog wat beenderresten.

Tot slot iets over de nog bestaande grafheuvels op het Hoge Hexel. Er resteren er een stuk of vier, een schamel restant van een waarschijnlijk groot grafveld van enige tientallen grafheuvels. Het geheel is, zoals zo vaak, ten offer gevallen aan de ruilverkaveling. Wat er nog restte, werd door agrarische activiteiten geëgaliseerd. Het ploegen gaat steeds diepen, waardoor de restanten uit ons verleden verdwijnen. Gelukkig ligt er nog een klein aantal in het bos bij de manege, en in de tuin van het Landgoed De Vosschenbos. Ook op het landgoed de Barkel liggen een aantal grafheuvels. Nabij het rustpunt is een grafheuvel nagebouwd waar men goed kan zien hoe deze grafheuvels werden gebouwd, een bezoek meer dan waard.   Dit zijn beschermde monumenten in de zin der wet. Er mag dus niets mee gebeuren. Voor schatgravers hebben we geen enkele waardevolle voorwerpen. Hoogstens een urn en enkele grafgiften, zoals een kommetje en wat vuurstenen. Onze grafheuvels dateren uit ongeveer 1000 tot 1500 voor Christus.

Laten wij ze met verschuldigde eerbied benaderen, het zijn resten uit een vroegere tijd. Ook toen al was er respect voor de doden en geloofde men in een leven na de dood.

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.